'Paus Franciscus is een doener. Hij kan een icoon worden'

Vorige week kende vrijwel geen enkele Europeaan hem. Gisteren werd Jorge Bergoglio plots benoemd tot herder van alle rooms-katholieken. Wat mogen we van paus Franciscus verwachten? Vaticaankenner Stijn Fens geeft antwoord vanuit Rome.Franciscus werd woensdagavond bijzonder enthousiast ontvangen. Gaat hij de populariteit van de kerk opvijzelen?Stijn Fens: 'Hij is niet extreem extravert, maar zeker ook niet de studeerkamergeleerde die Benedictus was. Franciscus draagt zijn geloof vooral uit met zijn manier van handelen. Hij leeft sober en is wars van opsmuk.''Toen hij woensdagavond verscheen op het balkon van de Sint-Pieter, droeg hij nog steeds het borstkruis dat hij heeft gekregen toen hij bisschop werd. Hij stapte niet in de pauselijke auto die voor hem klaarstond, maar schoof gewoon aan in de bus waarin de kardinalen deze week worden vervoerd. Zijn hotelkamer heeft hij zelf afgerekend, met geld uit eigen portemonnee. Hij heeft een erg hoog doe-maar-gewoon-gehalte.'Helpt dat om de Europese kerken weer vol te krijgen?Fens: 'Die eenvoud heeft een zekere charme. Het zou hem zo maar eens erg populair kunnen maken. Of hij een icoon wordt moet nog blijken. Wat ik woensdagavond gezien heb op het Sint-Pietersplein is in ieder geval een goed begin.''Als hij een iconische status zou krijgen, straalt dat ongetwijfeld af op de kerk zelf. Onderschat het effect daarvan niet; een populaire paus kan ook voor lokale parochies veel goeds doen. In ieder geval staat evangelisatie hoog op zijn agenda. Op het balkon begon hij woensdag vrijwel direct over de 'nieuwe evangelisatie': het vasthouden van de groei in Latijns-Amerika en Afrika en het heroveren van Europa.'Gaat er theologisch een nieuwe wind waaien?Fens: 'Verwacht er niet te veel van. Franciscus is een Ratzingeriaan: conservatief en trouw aan de kerk. Vrouwelijke priesters blijven taboe, het celibaat ook.'En het Vaticaan? Dat moet dringend hervormd worden, klinkt het aldoor.Fens: 'Franciscus heeft altijd gezegd dat hij de Romeinse Curie, het kerkelijke bestuursapparaat, wil hervormen. Of hij daarin slaagt, hangt grotendeels af van zijn staatssecretaris. Die 'tweede man' is erg machtig en kan hem proberen te temperen. In de komende dagen wordt duidelijk wie die functie gaat bekleden.''Van oudsher zijn het Italianen die in de Curie de dienst uitmaken. De afgelopen maanden is gebleken hoeveel spanning dat kan opleveren - denk maar aan de berichten over de interne machtsstrijd en de verdeeldheid. Er werd al gespeculeerd over een package deal: een paus van buiten Europa met een Italiaanse staatssecretaris.''De kranten schreven hier vanochtend dat Italiaanse kardinalen tijdens het conclaaf hun steun hebben betuigd aan Franciscus. Die geruchten moeten we nog niet al te serieus nemen, maar zo'n pausschap met een Italiaanse tint is zeker geen vreemd idee.'