'Gelooft u ook meer in het leven vóór de dood?'

Interview met Alexander Pechtold over zijn ultiem inspirerende zin. "Of ik ingedut ben? Nee zeg, absoluut niet. Ik ben juist optimaal effectief.""Hans van Mierlo, de overleden oprichter van D66, zei altijd: ’Ik ben agnost, maar ik doe er al jaren niets aan.’ Dat vind ik een mooie verwoording. Eén van de hardnekkige vooroordelen over D66 is dat de partij antireligieus is. Pijnlijk, want we zien religieuze verscheidenheid als iets natuurlijks. In de eerste plaats zijn we altijd pragmatisch.Religie kan een leven kleur geven. Ik heb een praktiserend islamiet binnen mijn fractie, en doopsgezinde en katholieke christenen op andere prominente plaatsen. Zij kunnen hun godsdienst prima verenigen met hun politieke idealen.Dat respect voor religie werkt ook de andere kant op: ik ben bereid me hard te maken voor religieuze vrijheden als die in het gedrang komen. Dan sta ik aan de interruptiemicrofoon tegenover Wilders de islam te verdedigen. Wat raar, denk ik dan achteraf. Waarom moet nu juist ik, de vrijzinnige democraat, op de bres voor de vrijheid van het bezitten van een koran?Zelf ben ik, ondanks mijn katholieke doop en een huwelijksdienst in een doopsgezinde kerk, een areligieus mens. Dat ik de steun mis die sommigen menen te krijgen van God, vind ik soms jammer. Iemand op zijn sterfbed zich zien sterken aan zijn geloof is natuurlijk fascinerend.

Vroeger ging ik zo hard de confrontatie aan dat tegenstanders smekend hun ongelijk toegaven

Toch is er te veel dat me tegenhoudt. Het echte leven speelt zich nu af, niet pas in een hiernamaals. Wachten met écht leven totdat je overleden bent, gaat er bij mij niet in. Je hebt nú kansen en verantwoordelijkheden – daar moet je als mens mee aan de slag. Het Humanistisch Verbond sloeg een tijd geleden met een reclamecampagne de spijker op zijn kop. ’Gelooft u ook meer in het leven vóór de dood?’, vroeg die zich op posters en in reclamespotjes retorisch af. Zó mooi. Het leven vóór de dood is wat echt telt, dat vergeten we te snel.Ik geloof dat iedereen zijn best zou moeten doen om zijn leven zinvol in te richten. Niet omdat dat volgens een bepaalde filosofie zou moeten, maar omdat het onze levens optimaal effectief maakt. We vermorsen zoveel tijd. Het leven is kort en toch stellen we vaak alleen maar uit. We willen die mooie verre reis wel maken, maar menen er geen tijd voor te hebben. We willen graag ooit nog een boek schrijven, maar kunnen ons er maar niet toe zetten. Zonde.Zelf ben ik als persoon en politicus ook niet altijd even effectief geweest. Nu probeer ik, bijvoorbeeld als ik een politieke confrontatie aan moet, zo strategisch mogelijk na te denken. Neem het verwijt dat ChristenUnie-kamerlid Arie Slob ons een paar weken geleden maakte.D66 leek, zo zei hij, meer op de Partij voor de Vrijheid dan over het algemeen gedacht werd. Mijn nekharen gingen overeind staan. Hij krenkte me, professioneel en persoonlijk. Vijf jaar geleden zou ik mijn emoties hebben laten spreken en een vlammend opiniestuk hebben geschreven.Tegenwoordig ben ik rationeler. Fel tegen hem ingaan zou logisch zijn, maar niet erg constructief. In plaats daarvan heb ik geprobeerd om het debat aan te gaan. Zo laat je zien dat je redelijk blijft. Wie weet is de oplossing dan dichterbij dan je denkt. Vroeger ging ik tijdens debatten zó hard de confrontatie met tegenstanders aan dat ze smekend hun ongelijk moesten toegeven. Pas als ik iemand op de knieën kreeg, was ik tevreden.Nu denk ik: zo iemand kom ik morgen wéér tegen, constructief debatteren en samen zo veel mogelijk uit zo’n situatie te halen is misschien verstandiger. Of ik ingedut ben? Nee zeg, absoluut niet. Ik ben, zo zou je kunnen zeggen, optimaal effectief. Alleen van dat lidmaatschap van het Humanistisch Verbond moet ik misschien nog een keer werk maken. Slap dat ik dat nog niet gedaan heb."∗